Στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, από τον Πατραϊκό κόλπο έως λίγο πριν την Κυλλήνη, εκτείνεται η προστατευόμενη περιοχή του Δάσους Στροφυλιά και της λιμνοθάλασσας Κοτύχι. Το μήκος της φτάνει τα 22 χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος κυμαίνεται από 0,5 έως 4 χιλιόμετρα περίπου. Η περιοχή μοιράζεται στους νομούς Αχαΐας και Ηλείας και στους Δήμους Δυτικής Αχαΐας και Ανδραβίδας-Κυλλήνης, απλώνεται δε από τη λιμνοθάλασσα Καλόγρια στο βορρά έως την αλυκή Λεχαινών στο νότο και από την Εθνική οδό Ε 55 Πατρών – Πύργου – Ολυμπίας στα ανατολικά έως το θαλάσσιο μέτωπο του Ιονίου πελάγους στη δύση. Η ευρύτερη περιοχή καταλαμβάνει έκταση 143.000 στρέμματα περίπου, ενώ το Εθνικό Πάρκο, χωρίς τα θαλάσσια οικοσυστήματα, 60.000 στρέμματα περίπου.

Η περιοχή είναι πεδινή, με μεγάλα τμήματα μηδενικού υψομέτρου, ενώ οι μόνοι λόφοι που δεσπόζουν είναι τα Μαύρα βουνά (240 μ.) στο ακρωτήριο Άραξος, καθώς και ένας λοφίσκος στο ακρωτήριο Κουνουπέλι (47 μ.). Ο πλούτος και η ποικιλότητα των βιοτόπων που απαντώνται στην περιοχή, την καθιστούν έναν μοναδικό προορισμό υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας. Τα ενδιαιτήματα αυτά συγκροτούν ένα ενιαίο οικοσύστημα, η διατήρηση και η λειτουργία του οποίου στηρίζεται στην καλή λειτουργία όλων των επιμέρους στοιχείων.

Βέβαια, στη φύση δεν υπάρχουν πάντοτε συγκεκριμένα όρια ανάμεσα στους φυσικούς σχηματισμούς. Έτσι κι εδώ τα όρια των ενδιαιτημάτων αρκετές φορές δεν είναι σαφή και καθορίζονται από παράγοντες όπως η γεωμορφολογία, η παρουσία γλυκού και αλμυρού νερού, οι εποχιακές διακυμάνσεις της ποσότητας των νερών, η απόσταση από τη θάλασσα. Επίσης, ο άνθρωπος μέσα στην ιστορική του πορεία στην περιοχή επηρεάζει το τοπίο και το περιβάλλον, αλλά και επηρεάζεται από αυτό.

Βασικό χαρακτηριστικό του πεδινού εδάφους είναι η μεγάλη περιεκτικότητα σε άμμο και άργιλο, αποτέλεσμα της έντονης μεταφοράς και διασποράς της άμμου από την ακτή προς το εσωτερικό υπό την επίδραση των δυτικών ανέμων. Το κλίμα είναι ήπιο χωρίς ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι ή ιδιαίτερα χαμηλές το χειμώνα. Η βροχόπτωση είναι ικανοποιητική, με μια βιοκλιματικά ξηρή περίοδο 100 περίπου ημερών το έτος.

Ολόκληρο σχεδόν το δυτικό μέτωπο καταλαμβάνεται από παραλιακές κινούμενες θίνες (αμμουδιές και αμμόλοφους), που εκτείνονται σε βάθος δεκάδων μέτρων προς τη στεριά, εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, διάσπαρτες με φυτά της άμμου και πεύκα με νανώδη μορφή.

Την περιοχή διατρέχει ένα σύστημα μόνιμων ή εποχικών αργά ρεόντων ή στάσιμων υδάτων, απομονωμένων ή σε εποχιακή επικοινωνία, που η έξοδός τους προς τη θάλασσα εμποδίζεται από το τείχος που υψώνουν οι παραλιακοί αμμόλοφοι. Ο κύριος όγκος των νερών δημιουργεί τις λιμνοθάλασσες Κοτύχι, Πρόκοπος και Άραξος (ή Πάπα). Το έλος Λάμια, οι αλυκές Λεχαινών ο αύλακας Κέντρος και μικρότερες λίμνες, εποχικά γλυκά ή αλμυρά έλη και νερόλακκοι σε ξέφωτα του δάσους, ρυάκια και χείμαρροι συμπληρώνουν το υδάτινο δίκτυο. Τα υγροτοπικά οικοσυστήματα, ως χώροι υψηλής βιοποικιλότητας, αποτελούν χώρους στάθμευσης, διαμονής και αναπαραγωγής ειδών πτηνών, μόνιμο βιότοπο ειδών χλωρίδας και πανίδας, αλλά και σημαντικούς πόρους, καθώς οι μόνιμοι όγκοι νερών λειτουργούν ως φυσικά ιχθυοτροφεία, τα λεγόμενα διβάρια.

Μέσα στις συνθήκες αυτές αναπτύχθηκε το μεγαλύτερο και ωραιότερο δάσος κουκουναριάς της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, που πέρα από μοναδικό στολίδι αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας, ιδιαίτερα προστατευόμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το δάσος Στροφυλιά παρέχει όλες τις ευεργετικές επιδράσεις των δασικών οικοσυστημάτων (διατήρηση υδατικού ισοζυγίου, δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, παραγωγή οξυγόνου, αποτροπή των διαβρώσεων, βελτίωση του μικροκλίματος κ.α.).

Όσον αφορά το νομικό πλαίσιο, που επισφραγίζει την αξία της περιοχής, αποτελεί Υγρότοπο Διεθνούς Σημασίας από το 1975, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ramsar (1971), έχει ενταχθεί στο δίκτυο «Φύση 2000»,  το 2009 χαρακτηρίστηκε Εθνικό Πάρκο και ένα τμήμα της αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Λόγω της εξαιρετικής της σημασίας αποτελεί μια από τις 29 προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας, για τις οποίες έχει συσταθεί Φορέας Διαχείρισης με το Νόμο 3044/2002.

Στις περιοχές προστασίας της φύσης, που είναι μεγάλης οικολογικής και περιβαλλοντικής αξίας, εντάσσονται 13 διαφορετικές ενότητες που όμως έχουν μεταξύ τους άμεση σχέση και πιθανή υποβάθμιση της μιας είναι ικανή να προκαλέσει υποβάθμιση στο σύνολο του  Εθνικού Πάρκου. Αυτές είναι:

• το Δάσος Στροφυλιά
• η λιμνοθάλασσα Κοτύχι
• η λιμνοθάλασσα Πρόκοπος
• η λιμνοθάλασσα  Άραξος
• το Έλος Λάμια
• τα βραχώδη υψώματα με την ονομασία Μαύρα Βουνά
• οι περιοδικά κατακλυζόμενες με νερό εκτάσεις
• τα υγρά λιβάδια της περιοχής
• οι αμμώδεις παραλίες όπου σχηματίζονται θίνες
• οι καλαμιώνες
• τα υδατορέματα της ευρύτερης περιοχής που καταλήγουν στις λιμνοθάλασσες  Κοτύχι και Πρόκοπος
• η αλυκή Λεχαινών
• τα θαλάσσια οικοσυστήματα